Black Friday

I morgon er det Black Friday, eller svartefredag om me skal snakke norsk. Det høyrest ikkje ut som eit norsk fenomen, og det er det heller ikkje, sjølv om enkelte butikkar har markert dagen i ei veke allereie, altså ei Black Friday-veke👀.

Black Friday viser til dagen etter Thanksgiving, eller hausttakkefesten som blir feira i USA den fjerde torsdagen i november. Dagen etter har mange fri og dermed tid til å starte med julehandelen. Mange butikkar opnar midt på natta, og tidsavgrensa tilbod står på rekkje og rad. 
 
Så kvifor heiter det svartefredag? Enkelte hevdar at namnet går tilbake til børskatastrofen i USA i 1869 kor prisen på gull stupte etter ei tid med vill spekulasjon, og finansmarknaden braut saman. Bruken av fargar for å namngje slike hendingar i finansmarknaden er eit vanleg fenomen på engelsk. Det store børskrakket på Wall Street i 1929 varte fleire dagar, og den første store nedgangen begynte torsdag den 24. oktober. I ettertid har denne dagen blitt kalla "Black Thursday". Børsnedgangen fortsette og då tysdagen kom den 29. oktober braut panikken ut. "Black Tuesday" var eit faktum.

På engelsk snakkar ein om å "be in the red" og "in the black" alt etter om ein går i minus eller pluss i rekneskapen. Ei anna forklaring på svartefredag er difor at svartefredag bidrar til at butikkane har godt sal, og at dei difor går med overskot, altså får svarte tal i rekneskapen igjen. 

Men før dette synet etablerte seg så var det faktisk politifolk i Philadelphia som i 1950-åra begynte å bruke uttrykket "Black Friday" fordi dei måtte jobbe 12-timarskift, ikkje berre på grunn av den store handledagen etter hausttakkefesten, men også fordi det om laurdagen blei arrangert ein stor fotballkamp. Dermed fekk handledagen namn etter kor svart politifolka såg på den årlege jobbdagen med eviglange jobbvakter. Kanskje noko enkelte kjenner på framleis?

På norsk snakkar me jo om blåmåndag, og eit kjapt internettsøk viser at ein bruker det også om andre dagar, slik som fredag – altså blåfredag. Eg kryssar fingrane for at komande svartefredag blir ein god fredag for min del og ikkje ein blåfredag. Det er nemleg dagen etter første Møbelringen Cup-runde, og dagen før dei to neste. God handling! Meg finn de i Sotra Arena på dugnadJ



Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

Bilde
Er du langt framme i skoa? Med jamne mellomrom dukkar det opp, snakket om å vera langt framme i skoa. Eg er ikkje så veldig glad i slikt språk, og i helga har eg gått og fundert på kva som er greia med den metaforen. For er det eigentleg ein god metafor?  Framleis noko sår i beina, og då spesielt på tærne, etter ei skikkeleg 50-årsfeiring i helga der underteikna deltok i die Schuhplattler-Tanzgruppe, og i den etterfølgjande dansen som gjest, slår det meg at metaforen å "vere langt framme i skoa" må ha blitt brukt første gang av ein mann. - Vi jobber med litt kjedelige produkter som for mange er vanskelig å forstå og da er det veldig viktig at vi ligger langt fremme i skoene, sier markedsdirektør Aina Lemoen Lund i DnB. Hun har vært med å utvikle DNBs nye marketingformel. (https://kampanje.com) Noko dei fleste kvinner kjenner til er at å vera langt framme i skoa over tid gjere VELDIG lite godt for tær, bein, ja rygg. Og i alle fall når du har passert 30 år og vel s...
Les mer

Ein kamp som overgår ein kvar OL-kamp...

Bilde
Fem minuttar etter at eg hadde tatt eit bilete frå min nye, perfekte plass heilt i vasskorpa på Hiskjo, plugga øyreproppane i og starta lydboka, kom telefonen. Namnet til kreftlegen viste på skjermen og eg visste at noko var veldig gale. Når ein er lenge kreftsjuk, og ofte så dårleg at det er tungt berre å kome seg frå senga til sofaen, så gjeld det å nyte dei gode dagane. Emma er utruleg flink til det. Helga før ho skulle inn for ein ny stor operasjon, hadde ho derfor tatt turen til Oslo med venninna Tuva for å nyte siste rest av ein «relativ» god form og litt sommar. Då eg såg at det var kreftlegen som ringte forstod eg at det var dårleg nytt. Hennar første spørsmål var om Emma var der med meg. Eg måtte jo svare som sant var at ho var i hovudstaden på vift. Eg forstod raskt at det ikkje var ideelt. CT-bildene dei hadde tatt av Emma tidlegare i veka viste blodpropp som kunne rase opp til lungene om ikkje Emma fekk hjelp. Der på svaberget, mens hegren higra på skjeret utanfor, blei...
Les mer

Akademisk ordliste for norsk på plass

Bilde
Om du er student så har du kanskje allerede merket at det kan være vanskelig å lese enkelte akademiske tekster fordi det i tekstene er brukt ord du ikke helt forstår. Selv har jeg jevnlig rotet meg bort i begrepene teori og modell , og fremdeles vil jeg helst unngå temaet😓 Og er sammendrag og resymé det samme? Uansett, nå har Tekstlaboratoriet ved Universitetet i Oslo laget en ordliste av akademiske ord på norsk . Her kan du søke på et ord i ordlista og lese definisjonen i en ordbok. I tillegg kan du også se eksempler på hvordan ordet blir brukt i en akademisk tekst. Primus motor for prosjektet har vært Kristin Hagen og Ruth Vatvedt Fjeld ved Universitetet i Oslo . Jeg håper det snart kommer en norsk-engelsk ordliste som dekker de samme uttrykkene, siden det brukes fryktelig mye anglisismer i stedet for norsk, slik som 'abstract' i stedet for 'sammendrag'. Om det nå er det samme😀😌
Les mer